İlk gösterimi 26 Ağustos 2023 Cumartesi günü Gerze Deydaa Ekoloji Evi’nde yapılan “Tütün Kokan Kadınlar” belgeselinin ikinci gösterimi Sinop Sabahattin Ali Kültür Merkezi’nde Sinopluların yoğun ilgisi ile yapıldı.
Etkinlik 1958 yılından 2014 yılına kadar hizmet veren “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi’ne" dair kent belleğini canlandıran fotoğraflar sergisinin gezilmesi ile başladı. “Tütün Kokan Kadınlar” belgeseli izlenmesinin ardından, Prof. Dr. Mehmet Toplu, Prof. Dr. Serdar Öztürk’ün ve “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi’nde” çalışmış olan kadınların katılımlarıyla yapılan panelle Sinop Kentinin tarihi dokusuna geçmişine ve geleceğine dair Sinoplular görüşlerini ifade ettiler.
Etkinlik alanının girişinde açılan “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi fotoğraf sergisini gezen Sinoplular, her bir karede geçmiş, bugün ve gelecek arasında köprü kurdu. Fotoğraflarda kimi annesini kimi babaannesini görmenin mutluluğunu yaşarken kimi de yaşadığı kentin kimliğini oluşturan özellikleriyle tanışma fırsatı buldu.
Temel problematiği, uzun yıllar boyunca üretimden tüketime feodal yaşam tarzının egemen olduğu Sinop ili Gerze ilçesinde yaşamakta olan kadınların, tarlada çalışan kadından, devlet sermayesi ile açılan “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi’nde” işçiye dönüşmelerinin; bireysel ve toplumsal çatışmalara ve değişimlere nasıl yol açtığına odaklanılan belgesel çalışmasında 1958 yılından itibaren günlük hayatta ilk kez düzenli bir geliri olan ve sendikal haklara sahip Gerzeli kadınların ekonomik alana katılma süreçlerini ve modern yaşamı nasıl deneyimlediklerini, kendi dillerinden anlatmaktadır.
Yapılan tüm çalışmaların Sinop şehrine değer katan bir akademik çalışmaya dönüşmesi için öncülük yapan Prof. Dr. Mehmet Toplu; “Hatırlama yetisi bireyler kadar kentler içinde söz konusudur ve kentler mekânları aracılığı ile hatırlanmaktadır. Kolektif bellek kentlinin kültür ve fiziki çevresinde şekillenmektedir. Bu düşünceyle, Sinop Tarihi Buzhane binası yeni işlevi ve adıyla hayat bulan Sinop Sabahattin Ali Kültür Merkezi’nde “Tütün Kokan Kadınlar” belgesel film gösterimi ve fotoğraf sergisi Sinoplularla buluştu. O kadar güzel karşılaşmalar yaşandı ki. Adeta her bir bireyin zihninde kent yeniden canlandı. “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi’nin ilk kadın çalışanlarından Ayşe Gökhan canlı bir tarih olarak bizimle bir arada oldu. Bu güzel şehirde bugün Sinopluların katkısı ve anlatımıyla bu kentin tarihinin gelecek nesillere daha iyi aktarılacağına inanmamızı sağlayan çok verimli bir buluşma gerçekleştirdik” dedi.
Neredeyse her Sinoplu’nun yıllar yılı tütün tarlasıyla, kenti saran tütün kokusu ile anıları yaşanmışlıkları, Tütün Kokan Kadınlar belgeseli ile yeniden canlandı. Duygusal anların yaşandığı geçmişe dair anlatımlar, yine annesi “Gerze TEKEL Yaprak Tütün İşleme Evi’nde” ilk kadın işçilerden olarak çalışan Nahide Gökhan’ın yoğun emeği ve Elif Bozkurt ile Tuna Kuzucan’ın katkıları ile gösterime hazırlanmıştır.
Belgesel film gösteriminin ardından, tütün üretici ve emekçilerinin duygularını, deneyimlerini ve Gerzeli kadınların neleri başardıklarını kendi dillerinden dinlediğimiz panel yapıldı. Geçmiş ve geleceğe dair görüşlerini Sinoplular tek tek dile getirdiler. Belgeselin gelişimine dair önemli tespitleriyle katkılar sundular. Kollektif bir bellek anlayışı ile her bir katılımcı şehrine önemli bir değer kattı.
Etkinliğin sonunda, şehrimize katkılarından dolayı Prof. Dr. Serdar Öztürk’e , tütün emekçisi bir annenin oğlu olan Bülent Eryılmaz Sinop’un simgesi kotra takdiminde bulunurken, Prof. Dr. Mehmet Toplu’ya ise yine bir tütün emekçisinin kızı olan Nahide Gökhan hediyesini takdim etti.
Not: Tütün Kokan Kadınlar belgesel gösterimi ve fotoğraf sergisi 6 Eylül 2023 Çarşamba günü Gerze İskelesi’nde saat 20.30’da yapılacaktır.
